واق(ع)ة (ع)اشورا به (ع)نوان نقطة (ع)طفی در تاریخ اسلام، سرشار از مفاهیم بلند انسانی، الهی و اجتما(ع)ی است که هر یک از شخصیت های آن، حامل پیام و م(ع)نایی خاص اند. در این میان، (ع)لی اصغر((ع)) فرزند شیرخوار امام حسین((ع)) به مثابة نماد کامل مظلومیت و بی دفا(ع)ی، جایگاهی ویژه در میان شهدای کربلا دارد. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی و میان رشته ای، می کوشد تا با بهره گیری از مناب(ع) م(ع)تبر تاریخی و روایی، جایگاه و نقش (ع)لی اصغر((ع)) را در روایت (ع)اشورا بررسی کند. شهادت این کودک نه تنها صحنه ای اندوه بار، بلکه نمایانگر اوج بی (ع)دالتی و ستمی است که بر اهل بیت پیامبر وارد آمد. این پژوهش، با بررسی اب(ع)اد مختلف فقهی، تاریخی، احساسی و نمادشناختی نشان می دهد که (ع)لی اصغر((ع)) تنها یک نوزاد شهید نیست، بلکه سندی زنده از مظلومیت و حقانیت نهضت حسینی است؛ نمادی که تا امروز در آیین ها، ادبیات آیینی، و وجدان شی(ع)یان حضوری پررنگ دارد و حامل پیام هایی (ع)میق برای جوام(ع) انسانی در برابر ظلم و بی (ع)دالتی است.

این مقاله به بیان بررسی مبانی مشرو(ع)یت حکومتها از دیدگاه فرقه های اسلامی پرداخته و بر اساس همه مبانی حکومت امام (ع)لی ((ع)) را حکومتی مشرو(ع) و قانونی می داند که هر نو(ع) اقدام (ع)لیه آن خلاف شر(ع) می باشد. سپس به توجیه (ع)ملکرد صحابه در شورشهای خود (ع)لیه حکومت آن حضرت می پردازد و روشهای برخورد امام با مخالفان خود را مورد بررسی قرار می دهد که حتی در درگیریهای سیاسی هم آن حضرت حاضر نبود ذره ای از اصول خود (ع)قب نشینی کند و ذره ای بر خلاف کتاب و سنت (ع)مل کند.

اثبات امامت حضرت (ع)لی (ع) بواسطه قول و ف(ع)ل حضرت زهراء س م(ع)صومه هدف مقاله بوده که ادله افضلیت و (ع)لم یا (ع)صمت را نیز شامل است لذا (ع)صمت حضرت زهراء س و همچنین ضرورت اطا(ع)ت امام حق بنابر حدیث «من مات ولم ی(ع)رف امام زمانه مات میته جاهلیه» از پیش فرض های این مقاله است. مد(ع)ای مقاله با دو قیاس استثنایی و اقترانی ثابت شده و در هر قیاس مقدمه ای بدیهی و مقدمه دیگر محل بحث است. اما در قیاس استثنایی با نفی قابلیت مد(ع)یان خلافت برای جانشینی پیامبر و بنابر ضرورت در تحت ولایت امام حق بودن، امامت حضرت (ع)لی (ع) برای ایشان ثابت خواهد بود. اما در قیاس اقترانی با نقل روایات و بیان ملاکات خلافت و با سیره (ع)ملی، توسط حضرت زهراء س امامت حضرت (ع)لی (ع) ثابت شده است.

 در این نوشتار اهمیت و ارزش دانش از گفتاری که حضرت (ع)لی ((ع)) به کمیل بن زیاد فرموده اند شرح داده شده. امام در آن گفتار مردم را براساس برخورداری آنان از (ع)لم به سه دسته: (ع)الم، طالب (ع)لم و جاهل فرومایه تقسیم می کند، سپس فضیلت (ع)لم را بر مال با چند شرح می دهد. مقصود از این دانش که امام آن را ارزشمند شمرده چیست؟ با نقل حدیثی از رسول خدا و شرح آن نشان داده ایم مهمترین دانش م(ع)رفت آفریدگار و سرانجام زندگی انسان (م(ع)اد) و ت(ع)لیمات اخلاقی که«انسان ساز» است می باشد. اما بجز (ع)لوم دینی، سایر دانشها که فایده (ع)لمی داشته باشد و زندگی این جهانی ما را سامان دهد نیز برای جام(ع)ه اسلامی ضرور است. نگرش جام(ع) به قرآن و سنت و کارنامه اسلام آشکارا می رساند که اسلام با (ع)لوم بشری که از تفکر و تحقیق به دست آمده نه تنها مخالف نیست بلکه خود ارزش گذار به (ع)لوم و مشوق دانشمندان بوده است. ختم مقال سخنی است حکیمانه از امام (ع)لی ((ع)) در توصیه به: امید نداشتن جز به خدا، نترسیدن جز ازخطا، شرم نداشتن از ا(ع)تراف به نادانی، کوشش در دانش اندوزی، و داشتن شکیبایی.  

هر حکومت یا نظام سیاسی تبلور نو(ع)ی استراتژی برای تولید و ارائه ارزش هایی است که از آنها تحت (ع)نوان «ارزش های سیاسی» یاد می شود. پژوهش حاضر با استفاده از روش «هرمنوتیک قصدی» به مطال(ع)ه حکومت امام (ع)لی ((ع)) از منظر نحوه ی پای بندی آن حضرت به ارزش های سیاسی می پردازد. سوال این است که امام ((ع)) با مؤلفه هایی چون (ع)دالت، آزادی، امنیت و رفاه به مثابه ارزش-های سیاسی چه مواجهه ای داشتند؟ یافته های تحقیق بیانگر این است که در حکومت آن حضرت، (ع)دالت به مثابه شبکه ای است که دارای اجزاء گوناگونی چون حق، انصاف، صداقت و مصلحت (ع)مومی می باشد. آزادی مردم به ویژه مخالفین نزد امام ((ع)) آن قدر مهم است که آن حضرت می فرماید: من نمی توانم شما را به راهی که دوست ندارید اجبار کنم (خطبه 208، 222). از نظر آن امام ((ع)) امنیت حق همگانی است که در پرتو قدرت م(ع)نا می یابد و حکومت نیز صرفاً متولی و ابزار تأمین امنیت است و باید زمینه های ترس و نیاز را از بین ببرد. در بحث رفاه اجتما(ع)ی، آن حضرت از طریق تشویق مردم به کار و تلاش و تخصیص سهم مساوی از بیت المال برای آحاد ا(ع)ضای جام(ع)ه حتی مخالفینش، همزمان به ارتقای سطح زندگی مردم، بسترسازی جهت رشد (ع)زت نفس (ع)مومی آنان و افزایش سطح آزادی های مردم مبادرت می ورزیدند.

در دین مبین اسلام به مدیریت اهمیت خاصی داده شده است و مدیریت اسلامی مدیریتی است که زمینه رشد انسان به سوی الله (الی الله المصیر) را فراهم نماید و مطابق کتاب و سنت و سیره و روش پیامبر (ص) و امامان م(ع)صوم و (ع)لوم و فنون و تجارب بشری جهت رسیدن به هدفهای یک نظام در اب(ع)اد مختلف، همانند یک محور و مدار و قطب (ع)مل کند و مدیران اسلامی خدمتگزاران مردم هستند و باید با تیغ تیز مدیریت در جهت خدمتگزاری، اقامه حق و (ع)دل و دف(ع) باطل و ظلم تلاش نمایند، و این مهم با ر(ع)ایت اخلاق اسلامی همانند مرا(ع)ات حقوق و احکام اسلام میسر می باشد. امام (ع)لی ((ع)) در فرمایشات گهربارشان صفات اخلاقی پسندیده مدیران اسلامی را خدا محوری، تقوی گرایی، بصیرت، بینش سیاسی، ر(ع)ایت (ع)دل و انصاف و امانتداری، حسن خلق، رفق و مدارا، قاط(ع)یت، انتقادپذیری، تغافل، امیدواری، صبر و استقامت، مردم گرایی، تواض(ع) و فروتنی، ر(ع)ایت تساوی و (ع)دالت رفتاری، بی توجهی به لذایذ دنیوی، (ع)قل، نظم، رسیدگی به حال محرومان مطرح نموده اند و همواره (ع)مل به آنها را به مدیران و کارگزاران خود به صورت نامه و دستور ال(ع)مل آموزش داده و گوشزد نموده اند.

اگر با دید کلی به هدفها و ف(ع)الیتهای مربوط به حقوق شهروندی و ت(ع)لیمات و پیامهای اصلی ادیان الهی نگاه کنیم، خواهیم دید ت(ع)لیمات ادیان الهی نقش بسیار موثری در ترویج حقوق بشر داشته است. لذا در سیر تاریخی مباحث حقوق شهروندی باید بزرگ ترین سهم را به ادیان الهی داد، زیرا ادیان الهی همواره در برابر ستمکاران و قدرتمندان غاصب و ناقض حقوق انسان ظهور کرده اند، در ب(ع)د ت(ع)لیمات اجتما(ع)ی نیز برای (ع)دالت و تساوی حقوق انسان ها و رف(ع) تب(ع)یضات نژادی و امتیازات طبقاتی مبارزه نموده اند. بنابراین تردیدی نیست که مفاهیم (ع)الی انسانی از قبیل کرامت، شخصیت انسان، آزادی، مساوات و غیره، ریشه در ت(ع)الیم انبیای الهی دارد و ادیان آسمانی کمک بزرگی به پیشرفت حقوق شهروندی کرده اند. حق و حقوق از واژه های کلیدی نهج البلاغه است. در این کتاب از اوصاف حق، حقوق الهی، حقوق مردم، زمامداران حق، آمیختگی حق و باطل، حق در دل باطل، حقوق دوجانبه، آسیب شناسی انحراف از حق، تفاوت در صفوف باطل و... سخن به میان آمده است. سوال پژوهش این است که شاخص های ارتقای حقوق شهروندی از دیدگاه نهج البلاغه کدامند؟ و راهکارهای ارتقای حقوق شهروندی از نظر حضرت (ع)لی ((ع)) کدامند؟با توجه به یافته های این تحقیق شاخص های حقوق شهروندی در نظر حضرت (ع)لی ((ع))، حفظ حق کرامت و احترام انسانی و برابری شهروندان در مقابل قانون است، همچنین شهروندان صاحب حق در ت(ع)یین سرنوشت خود، ناظر بر اداره امور و حق بازخواست از متصدیان امر را دارند و حکومت خدمتگذار مردم است. این پژوهش تحلیلی- توصیفی است که با استفاده از مناب(ع) کتابخانه ای- اینترنت و... درصدد است تا راهکارهای ارتقای حقوق شهروندی را با تاکید بر دیدگاه نهج البلاغه تبیین نماید.

از شاخصه های مهم هنر اسلامی ایران پیوند آن با باورها و ا(ع)تقاداتی است که ریشه در مکتب تشی(ع) دارد. در قلب این مکتب فکری شی(ع)ی، حضرت (ع)لی((ع)) به (ع)نوان رهبر و نمونه ی انسان کامل و آرمانی دارای جایگاه بی بدیلی می باشد. چند وجهی بودن و (ع)ظمت شخصیت ایشان و ارادت مردم به وی جلوه های گوناگونی در فرهنگ، ادبیات و هنر این سرزمین داشته است. یکی از زمینه های بروز این (ع)لاقه و باورها در دوران قاجار، کتب مصور چاپ سنگی بود که در ادامه سنت کتاب‎آرایی ایران و در نتیجه ملهم و متأثر از متون ادبی رواج یافت. از آنجا که بیشترین تصاویر چاپ سنگی مربوط به حضرت (ع)لی((ع))، در کتب ادبیات (ع)امه ی مذهبی وجود دارد لذا این مقاله برآن است تا با بررسی مقام حضرت در ادبیات (ع)امه و چگونگی بازتاب آن در تصاویر چاپ سنگی به این سؤالات پاسخ گوید: مضامین مهم تصویرشده به شیوه ی چاپ سنگی پیرامون حضرت کدامند؟ جایگاه حضرت (ع)لی((ع)) در ادبیات (ع)امه، باورها و ا(ع)تقادات مردم چه بازتابی در هنر تصویرسازی چاپ سنگی با محوریت حضرت (ع)لی((ع)) داشته است؟ روش انجام تحقیق توصیفی-تحلیلی و ابزار گردآوری اطلا(ع)ات به روش کتابخانه ای و اسنادی است. از آنجا که حضرت (ع)لی((ع)) به (ع)نوان تکیه گاه، (ع)امل اتحاد و وفاق مردم بوده است، تلاش هنرمندان در ایجاد تصاویر ایشان در جهت نمایش قدرت ا(ع)جاز و شجا(ع)ت ایشان بوده است، لذا مضامین حماسی اهمیت مضا(ع)فی می یابند.